MWANZA
Na Paul Mabuga
Wakati huko wanafunzi wakiandika matusi kwenye mitihani yao, kule watoto wameiba simu janja yenye thamani ya zaidi ya Shilingi 300,000/-, baada ya kumhadaa mama muuza barafu.
Kwenye daladala, konda kavaa fulana yenye maandishi ya Kiingereza, yenye tafsiri kuwa amefurahia uzinzi, na kwenye mtaa jirani Askari Polisi kaibiwa kuku wanne. Lakini, wenyewe tukikutana, tunasalimiana, ‘Mambo poa’.
Yaani kwamba, Katibu Mtendaji wa Baraza la Mitihani, Dk. Saidi anatuambia wanafunzi 17, watatu wakiwa watahiniwa wa darasa la nne na 12 wakiwa ni wa kidato cha pili, wamefutiwa matokeo baada ya kuandika matusi katika mitihani waliyoifanya mwaka jana.
Yaani, watoto hawa wametukana, ila tu ni kwamba walikuwa wanatukana nini na wanamtukana nani hatujui.
Hii si mara ya kwanza kwa tukio kama hili, kwani kwa kipindi cha miaka mitano kuanzia mwaka 2018 jumla ya watoto 33 nao walifutiwa matokeo kwa kuandika matusi katika mitihani yao.
Yaani mwaka huu ni hao 17, lakini mwaka 2022 watahiniwa 14 wa kidato cha pili walifutiwa matokeo pia, na wengine wawili wa kidato cha nne, nao walikumbwa na dhahama kama hiyo mwaka 2022.
Angalia, mtoto mwenye umri wa miaka tisa ama 10 akiwa darasa la nne, anaandika matusi, ama tusema anatukana, na kulifanya taifa kusimama kujadili kishindo chake.
Unadhani akifikisha umri wa miaka 22 na akiwa amehitimu Chuo Kikuu kama atafanikiwa, na ikiwa hakurekebishwa, hali itakuwaje katika muktadha wa kujenga kizazi chenye maadili?
Katika mahojiana kwa ajili ya makala haya, Mwalimu John Ndama kutoka Manispaa ya Shinyanga, anasema, “Haya ni mambo yanayotokea katika miaka ya hivi karibuni,” na katika uzoefu wake wa kufundisha kwa karibu miaka 30 kwenye shule za sekondari, hakuwahi kuona mambo kama hayo.
“Hawa ni watoto watukutu, na kwa bahati mbaya wanazidi kuongezeka kadri miaka inavyozidi kwenda. Inawezekana chanzo kikubwa ni wazazi kushindwa kupata muda wa kuwalea kutokana na kubanwa na harakati za kutafuta fedha, baada ya changamoto za kiuchumi kuongezeka, na badala yake, vijana wanalelewa na runinga na mitandao ya kijamii,” anasema Mwalimu Ndama.
Anasema kwamba yaani watoto wanaona vitendo vyenye maudhui magumu yenye mwelekeo wa matusi kwenye runinga, lakini pia wanaona maandiko na sauti za matusi kwenye mitandao ya kijamii. Lakini baadhi ya familia zinaona haya ni mambo ya kawaida, na hivyo kuyaruhusu yaendelee bia udhibiti! Tunajenge kizazi cha viumbe kisicho na utamaduni, ‘uncultured creatures’.
Katika hali kama hii inakuwaje? Unasafiri kwenda Mtwara kikazi, lakini basi ulilopanda linaharibika njiani katika moja ya vijiji vya mkoa wa Lindi.
Anakuja kijana anauza mahindi ya kuchoma akiwa amevaa fulana yenye maandishi, “Girls for Sex, No offer Rejected,” (yaani Warembo kwa ajili ya ngono, wapo tayari kwa pesa yoyote). Ukimuuliza maana yake anajifanya kufahamu, lakini anakuambia ni zawadi aliyoletewa na baba yake anayeisha jijini Dar es Salaam.
Kijana anadai anafahamu maadishi, na katika umri wake wa miaka 12, bila shaka ubonge wake ulivyo kama sponji, unamnyinya kila kitu, na kuona kuwa haya ni maisha ya kawaida. Kwa nini huyu asione kuwa kuandika matusi kwenye mitihani, siyo ‘jambo mzungu, [la kustaajabisha]?’.
Unapanda moja ya daladala katika Jiji la Mwanza, konda analifunga kiunoni koti lenye nembo kuonesha kuwa hiyo ni sare ya kazi. Hali hii inaifanya fulani aliyoivaa na maandishi yake yanayosomeka, “We ejoyed sex overnight!” Hakuna anayemsemesha na kumuonya miongoni mwa abiria, na zaidi wanasalimiana miongoni mwao kuwa ‘mambo poa.’ Fikiria kijana aliyemo ndani ya dalada hiyo, hali hiyo anaichukuliaje?
Katika mtaa mmoja jijini Mwanza, wakati Askari Polisi anamsimulia mama jirani yake juu ya kuibwa kwa kuku wake na vibaka, mama huyo naye anaelezea juu ya watoto wawili wenye umri kati ya miaka tisa na 10, walivyofika kwake na kumuibia simu janja kwa namna ambayo hakuweza kuamini.
Mama huyo, Grace Kezla [43], anasema kwamba alipokuwa ameketi kiambazani nje, walifika watoto wawili na kutaka kununua barafu mbili, na wakatoa shilingi 200.
Mama huyo akaingia ndani kwenda kuchukua hiyo bidhaa kwenye jokofu, kwa bahati mbaya akaacha simu janja kwenye mkeka aliokuwa amekalia. Wale watoto bila kuchelewa walichukua ile simu na kuondoka, na alipotoka nje, hakuona kitu.
“Ni kama vile niliuza simu ya Shilingi 300,000/- kwa Shilingi 200.” Anasema Grace ambaye anapoulizwa kuhusu watoto kuandika matusi kwenye mitahani anasema, “Kwenye jamii yetu kuna vitu haviko sawa, wazazi wameelemewa, na waalimu nao wamezidiwa! Hapo panahitajika juhudi nyingine za ziada, vingenevyo tutapata tabu.”
Anasema, “Wazazi wapo na shida ya kutumia muda mwingi kutafuta fedha kwa ajili ya mahitaji ya familia. Waalimu nao wanataabika na mzigo mkubwa wa wingi wa wanafunzi kuliko uwezo wao, na hivyo kufanya ‘bora liende’. Wakati hali ikiwa hivyo, bado kwa kila hali, inatakiwa kadri iwezekanavyo, kila kijana amalize elimu ya sekondari.
Anashauri kuwa ingawa mtaala mpya wa elimu una msisitizo juu ya maadili, lakini kuna haja ya jambo hili kuwa mtambuka likihusisha wadau na sekta mbalimbali ili kukikomboa kizazi hiki.
“Kama Waunguja wanaona kuwa kwa mwanamke kukaa kwenye boda, ama kipando kama mwanaume ni sawa na kutukana, badala yake anapaswa kukaa upande, inashindikanaje katika maadili yetu?”
Uzoefu mwingine ni kuhitajika umakini juu ya kusimamia maadili ya kijamii, ni maelezo ya Msese Mwanzalima [80], mkazi wa Shinyanga ambaye anasema kwamba kutokana na waalimu kuzingatia kazi zao enzi hizo, alifukuzwa akiwa darasa ka pili mwaka 1958, enzi za Mkoloni kwa kosa ambalo anadhani pengine leo hii lingevumilika.
“Kwenye madawati, enzi hizo kulikuwa na kitundu kwa jiuu, sasa hapo paliwekwa kidau ambapo kilijazwa wino kwa ajili ya kuchovya ‘pen’ iliyokuwa na ‘nib’, na kuandika.
“Mimi badala yake nilikuwa nachovya kidole katika kidau na kujipaka usoni, ila mchezo huo ulitosha kunifukuzisha shule,” anasema Mzee Mwanzalima akikumbukia hali ilivyokuwa wakati huo, huku akidai kwamba hawa waalimu wa siku hizi, ni wapole sana.
VATICAN CITY, Vatican
Katika mahojiano kwenye kipindi cha luninga cha Italia,Papa Fransisko alisikitikia hatari ya kuongezeka kwa vita katika kona mbalimbali za dunia.
Aidha, alielezea jinsi ambavyo hana mpango wa kujiuzulu na kutangaza ziara za kitume huko Polynesia na Argentina.
Kama katika miezi hii ya migogoro ya Mashariki ya Kati na katika miaka hii ya uchokozi dhidi ya Ukraine, Papa Fransisko alirudi kuelezea juu ya hofu ya vita:
“Ni kweli kwamba ni hatari kufanya amani, lakini pia vita ni hatari zaidi,” alisema. Na alizungumzia mkutano aliokuwa nao Jumatano iliyopita tarehe 10 Januari 2024, na ujumbe wa watoto kutoka Ukraine kwamba:
“Hakuna hata mmoja wao aliyekuwa akitabasamu. Watoto hutabasamu moja kwa moja, niliwapatia chokoleti na hawakutabasamu. Walikuwa wamesahau tabasamu lao, na kwa mtoto kusahau tabasamu lake, ni uhalifu. Hii inaleta vita: inakuzuia kuota.”
Na Dk. Deoscorous B. Ndoloi
Mpendwa msomaji, katika safu hii, wiki iliyopita tuliona vijitabia zoelefu (offending mannerisms) ambavyo vinaweza kuathiri kwa kiasi kikubwa namna tunavyozungumza katika hadhara. Tulivitaja vijitabia hivi kama sehemu ya mawasiliano silonge.
Kwa kukumbushana tu, na kwa wale ambao hawakupata fursa ya kusoma makala husika, vijitabia hivi vinahusu kuwa na kitu chochote mdomoni (pipi au kimbaka), kujikuna kusikofaa, kutoa kicheko ‘kichafu’, kuwakonyeza ama kuwagusa wasikilizaji, kupiga chafya ama kukuohoa kusiko na staha, nk. Pengine tulishau vilevile kugusia juu ya vijitabia vya kuchezea vitu wakati tunapotoa wasilisho, kwa mfano hutikisatikisa funguo mkononi ama sarafu mfukoni, hutafuna kucha au mfuniko wa kalamu, kutingishatingisha magoti hasa wakati unapotoa wasilisho umemeketi, ‘kuvunja vidole’ (cracking knuckles), kugusagusa simu nk. Haya yote yatakufanya uonekane hujatulia.
Leo, katika safu hii, tushirikishane maarifa kidogo juu ya kujenga uhusiano wenye tija na hadhira (audience). Kwa wale ambao wanafuatilia mada zetu, tulisema kwamba haitoshi tu kwa mwasilishaji kuwa mbobezi katika uwanja wake, na kuwa na weledi katika kuzungumza katika hadhara, ni muhimu vilevile kujua aina ya wasikilizaji na sababu zinazowafanya wakusikilize. Hii itasaidia jinsi ya kujipanga kuwakabili. Tuone kwa kifupi aina za hadhira.
Aina ya kwanza tunaweza kuiita ni ya ‘hadhira-mateka’ (captive audience). Wasikilizaji wa aina hii wanajikuta kwamba, kimsingi, hapo walipo hawakuja kwa ajili ya kukusikiliza wewe. Kwa mfano wanachuo wapo chuoni kwa sababu moja ya msingi – elimu. Lakini, hata kama somo lako hawalipendi, unapoingia darasani, inabidi wakae kimya na kukusikiliza, kinyume na matakwa yao kwa vile sheria inawabana.
Wafungwa wanaweza kuwa mfano mwingine wa hadhira ya aina hii. Wapo kama kundi kwa sababu wanatumikia adhabu kwa makosa mbalimbali, na ‘wamekusanywa’ bila ridhaa yao. Katika sehemu za kazi, wapo wafanyakazi wengine wanaona kama kuhudhuria mikutano inayoitishwa na uongozi ni kama kupotezeana muda. Wafanyakazi wa namna hii, katika mikutano, ni hadhira-mateka. Wapo kwa sababu tu, wasipotii mamlaka, wanaweza kukaripiwa.
Ukujikuta unazungumza na hadhira kama hii, kwanza, unakuwa na kazi ngumu sana kuwabadilisha mtazamo/msimamo na kuwasabibishia kiu ya kukusikiliza. Katika mazingira haya, dakika chache za mwanzo za kutoa wasilisho ni muhimu sana – waaminishe kwamba una uzoefu na ujuzi katika mada husika, lakini pia washawishi kwamba mada yenyewe ni ya muhimu mno katika maisha yao na hasa katika kuimarisha mahusiano. Ikiwezekana tumia mifano ya watu ambao walishawahi kufanikiwa kimaisha kwa sababu walizingatia unayozungumza.
Aina ya pili ya hadhira ni ‘hadhira-chuki (hostile audience). Hadhira ya namna hii inaweza kuwa inaonesha dalili zote za chuki na kukosa shauku ya kutaka kujua/kuambiwa jambo. Chuki hii inaweza kulenga katika mada yenyewe; kwa mfano, wasilisho linalohusu kuwahamisha na kuwapeleka sehemu nyingine ya nchi kupisha suala ya maendeleo kama ujenzi wa miundombinu ama kuendeleza hifadhi ya wanyama pori.
Kama hadhira hii haioni faida ya haraka na ya moja kwa moja, utapata shida sana kuzungumza nao. Katika hali isitotegemewa, hadhira hii inaweza hata kuzua tafrani, uhasama ama ushari (wa maneno au matendo). Tumeona kwa mfano viongozi wakijaribu kuzungumza na hadhira wakati wa migomo. Wakati mwingine katikati ya mgomo kunaweza hata kuzuka mapigano. Hali ikidorora vya kutosha hadhira kama hii kuamua kutojihusisha na jambo lolote (apathy).
Hadhira-chuki inaweza kuelekeza uhasama wake kwa mtoa mada binafsi, endapo atasema jambo linalowafedhehesha wasikilizaji. Ikumbukwe kwamba hadhira inaweza kuanza vizuri kwa usikivu wa kutosha, halafu polepole au ghafla hadhira inageuka kuwa na chuki, na kuamua kutotoa ushirikiano na mtoa mada.
Ni vizuri ukiwa unatoa mada kugundua iwapo kuna mabadiliko ya tabia-fiche kati ya wasikilizaji inayoashiria kwamba sasa ‘joto linapanda’ na hadhira inaanza kubadilika kihisia. Matendo na maneno yao madogomadogo yataashirika kinachoenda kutokea.
Vilevile tuliona juu ya mawasiliano silonge (non-verbal communication) na jinsi watu wanavyoweza kuzungumza hata kwa ‘kupiga kelele’ bila kufungua mdomo. Ukiwa mwasilishaji uwe hodari kugundua hili na kutumia mbinu zote kurudisha hali ya hewa katika hali ya utulivu.
Wakati mwingine hadhira inaweza kuwa na chuki na mamlaka yenye uhusiano na mwasilishaji, kama serikali. Hivyo kwamba chuki hii haielekezwi kwa mzungumzaji moja kwa moja, bali kwa serikali kupitia kwa mzungumzaji. Ni vema kama wewe ni mzungumzaji kujua uhasama au chuki hii inaelekezwa wapi, usije ‘ukanunua’ tatizo lisilokuhusu.
Ni lazima kuwa mwangalifu na kuwa na weledi wa kisaikolojia kuweza kukabiliana na hadhira ya namna hii. Ni vema kutojitenga na tatizo, lakini ni vema zaidi kujua jinsi ya kukabili mabadiliko ya usununu wa hadhira. Kumbuka mhemko huambukiza; hivyo inasaidia kuukabili inavyofaa, pale unapoanza kwa mtu mmojammoja.
Jambo ambalo ningetaka kumalizia nalo, ni kwamba kama mwasilishaji mada, utakuwa umefeli kabisa ukiruhusu mhemko wa hadhira ukakuingia, na wewe ukapata hasira au ukaanza kuonyesha chuki, kwa sababu eti unahusishwa na masuala yasiyokuhusu.
Katika hali yoyote ile ya mhemko wa chuki toka kwa hadhira, uwe na busara ya kujizuia na usikubali kurubuniwa kisaikolojia, ukafanana na hadhira ya namna hii. Unapotoa mada uwe na utulivu ambao wasikilizaji wataona kwamba unayoyaona yahajakufanya ukatetereka toka kwenye kusudio lililokupeleka.
Tumsifu Yesu Kristu!
Itaendelea wiki ijayo.
Dekano wa Dekania ya Mtakatifu Gaspari, Jimbo Kuu Katoliki la Dar es Salaam, ambaye pia Paroko wa Parokia ya Bikira Maria wa Mlima Karmeli – Bunju, jimboni humo, Padri Dominic Somola (kushoto), akiwaonyesha Mapadri wenzake maendeleo ya ujenzi wa kanisa jipya la parokia hiyo. (Picha na Yohana Kasosi)
Waamini wa Parokia ya Familia Takatifu – Mburahati, Jimbo Kuu Katoliki la Dar es Salaam, wakiwa katika Adhimisho la Misa Takatifu ya Dominika iliyoadhimishwa parokiani hapo.
Paroko wa Parokia ya Familia Takatifu – Mburahati, Jimbo Kuu Katoliki la Dar es Salaam, Padri Vitalis Kassembo akiwabariki Waamini waliotoa Zaka wakati wa Adhimisho la Misa Takatifu ya Dominika iliyoadhimishwa parokiani hapo.
Viongozi wa Halmashauri ya Walei ya Parokia ya Mtakatifu Maximilian Maria Kolbe – Mwenge, Jimbo Kuu Katoliki la Dar es Salaam, wakiwa katika picha ya pamoja baada ya Adhimisho la Misa Takatifu.
Waamini kutoka Parokia mbalimbali za Jimbo Katoliki la Mtwara, wakiwa katika Adhimisho la Misa Takatifu iliyoadhimishwa hivi karibuni katika viwanja vya Kanisa Kuu jimboni humo. (Picha zote na Yohana Kasosi)
DAR ES SALAAM
Na Mwandishi wetu
Chama Cha Pool Tanzania (Tanzania Pool Association: TAPA) kimepata mwaliko kwa wachezaji binafsi kushiriki mashindano ya JOY Grand Masters Final yatakayofanyika kuanzia Machi 24 hadi 29 mwaka huu huko Qinhuangdao nchini China.
Katika mashindano hayo, Tanzania itawakilishwa na Melckzedeck Amadeus aliyemaliza kama mchezaji bora wa Bara la Afrika katika mashindano ya Afrika yaliyofanyika Afrika Kusini mwaka 2023.
Msemaji wa Chama hicho Akida Kilango alisema kuwa mchezaji atakayependa kushiriki katika mashindano hayo anaweza kupata fursa hiyo kwa kujigharamia nauli ya ndege kwenda na kurudi, malazi, pamoja na chakula.
Alisema kuwa mchezaji huyo atatakiwa kuwasiliana na TAPA ili kuweka mambo sawa juu ya ushiriki wake.
TAPA itamsaidia katika upatikanaji wa nyaraka muhimu ikiwemo mwaliko kwa ajili ya safari na itagharamia gharama ya kupata VISA.
DAR ES SALAAM
Na Nicholaus Kilowoko
Wamiliki wa timu ya soka ya wanawake inayoshiriki Ligi ya Wanawake Tanzania Bara, Amani Queens yenye maskani yake mkoani Lindi, wameamua kuiuza timu yao kutokana na ukata wa kifedha ambao umesababaisha washindwe kuiendesha.
Wakizungumza kutokana na kukutana na changamoto hiyo, wamiliki hao walisema kuwa mpira kwa sasa unahitaji fedha, hivyo wao ilifika wakati wanakosa kabisa stahiki za wachezaji, hali ambayo imewafanya waamue kuiuza timu hiyo.
Walisema kuwa kipindi cha nyuma walikuwa wanaomba michango kutoka sehemu mbalimbali kwa ajili ya kuiendesha timu hiyo, lakini kwa sasa imefikia mwisho na kuamua kuiuza timu hiyo kwa Jeshi la Wananchi Tanzania JWTZ.
Mwenyekiti wa Chama cha soka Mkoa wa Lindi, Hosea Lugano alisema kuwa kutokana na mwenendo mbovu ulikokuwa nao timu hiyo, wamiliki wake walimaua kuiuza timu hiyo kwa wawekezaji wengine ambao ni JWTZ.
DAR ES SALAAM
Na Arone Mpanduka
Mwaka 2024 umeingia, huku wasanii wa muziki wa kizazi kipya wakiwa wanakimbizana na wingi wa wasikilizaji na watazamaji kupitia mitandao ya kijamii.
Kwa mwaka jana 2023, zipo nyimbo nyingi zilizokuwa mstari wa mbele kwa kusikilizwa zaidi na watu pamoja na kutazamwa zaidi kwenye televisheni na mitandao ya kijamii.
Tumaini Letu linakuletea orodha ya baadhi ya nyimbo zilizofanya vizuri kwa mwaka jana.Ninasema baadhi kwa sababu zipo zingine nyingi zilizotikisa kwa mwaka jana.
JUX FT DIAMOND PLATNUMZ - ENJOY
Wimbo huu umevunja rekodi zake zote, kuanzia audio, video mpaka mapokezi ya mtaa, Enjoy ime-takeover kila mahali. Ikiwa na uchanga wa mwezi mmoja YouTube, Video ya Enjoy imekusanya watazamaji milioni 20 huku audio yake ikisikilizwa zaidi ya mara milioni 11 kwenye mtandao huo.
Enjoy ambayo ni kolabo na Diamond Platnumz, inavunja rekodi ya kuwa video na audio kubwa za Jux tangu aanze kuachia muziki kidigitali.
MBOSSO - AMEPOTEA
Mei 11, 2023 ndiyo tarehe ambayo Mbosso aliiachia video ya wimbo huo YouTube. Video ya Amepotea ilitosheleza kuwepo kwenye YouTube chaneli ya Mbosso bila kusindikizwa na audio wala lyrics video.
Video pekee iliyoachiwa YouTube imetazamwa kwa zaidi ya mara milioni 9.6 huku audio yake Boomplay ikiwa na wasikilizaji milioni 13.8 sambamba na milioni 3.25 Audiomack. Jumla ya streams za Amepotea ni milioni 26.75.
DARASA - NO BODY
Darassa aliziachia Mind Your Business, Dead Zone na moja kati ya nyimbo zake zilizofanikiwa kuwafikia watu wengi zaidi hata tuweze kusema kuwa Nobody ni miongoni mwa nyimbo zilizofanya vizuri mno mwaka huu.
Nobody iliyoachiwa Februari 24, ndio wimbo pekee wa msanii wa Hip Hop/Rap ulioweza kukusanya zaidi ya streams nyingi mwaka huu.
Kupitia Nobody peke yake, Darassa ameweza kukusanya zaidi ya wasikilizaji milioni 26.37. Video ya Nobody ambayo YouTube ina watazamaji zaidi ya milioni 1.5, haijafanya vizuri kama audio yake ambayo YouTube imesikilizwa zaidi ya mara milioni 7 na zaidi ya mara milioni 14.2 Boomplay na milioni 3.17 Audiomack.
JAY MELODY - SAWA
wimbo wake ‘Nakupenda’ na chorus yake kwenye ‘Puuh’ ya Billnass.
Baada ya matokeo chanya ya kazi hizo mbili, Jay aliufanya ‘Sawa’ kuwa wimbo wake wa pili kwa mwaka huo. Mpaka hivi sasa audio na video za Sawa zimekusanya watazamaji milioni 17.5 YouTube. Kwa upande wa Boomplay wimbo huu ulioachiwa Februari 27, umewafikia zaidi ya wasikilizaji milioni 36.9 na milioni 3.58 ‘Audiomack’.
Namba zinazoifanya jumla ya wasikilizaji wa wimbo huu kufikia milioni 57.98
ZUCHU - NANI
Ndani ya wimbo huu Zuchu ameshirikiana na mama yake mzazi, Khadija Kopa na msanii Innoss B kutoka nchini Congo, na hadi mwaka 2023 unamalizika, wimbo huo ulikuwa na zaidi ya watazamaji milioni 10.
Wimbo huu umejizolea umaarufu hasa kwa watoto wadogo ambao wengi walipenda staili yake ya uimbaji ambayo inaendana na nyimbo za watoto.
DIAMOND PLATNUMZ - YATAPITA
Diamond aliazimia kuumiliki mwaka 2023 kwa kufanya maajabu mengi na aliuanza mwaka na Yatapita. Wimbo ambao umekusanya zaidi ya streams milioni 44 YouTube video na audio, milioni 22.9 Boomplay na milioni 2.7 Audiomack. Streams za Diamond Platnumz kwenye orodha hii zinahesabika kuwa milioni 69.67.
Yatapita ni wimbo wa Diamond ambao umekusanya namba za wasikilizaji wengi kuliko nyimbo nyingine ambazo mkali huyo amefanya mwaka huo.
ALI KIBA FT MARIOO - MKE WA MTU SUMU
Akishirikiana na Marioo, Ali Kiba alitoa wimbo huo Julai mwaka jana, na kushika hatamu katika maeneo mbalimbali ya starehe bila kusahau vituo vya redio na televisheni. Kwa mfano kwenye youtube, wimbo huo umemaliza mwaka 2023 ukiwa na zaidi ya watazamaji milioni 6.
HARMONIZE - SINGLE AGAIN
Wimbo huu ulioachiwa siku ya wapendanao, umekusanya zaidi ya streams milioni 72.86, kwa mujibu wa namba za video na audio ya YouTube, ‘Audiomack’ na BoomPlay, Harmonize ndiye msanii mwenye wimbo unaokusanya wasikilizaji wengi zaidi ukiwa unachangia asilimia 15.7 ya streams zote kwenye orodha hii.
RAYVANNY FT MISSO MISONDO - KITU KIZITO
Mnamo mwezi Desemba 2023, video ya wimbo huu ilitoka. Rayvanny alijizolea mashabiki wengi kupitia wimbo huo kwa kipindi kifupi tu cha mwezi mmoja kabla yam waka kuisha hasa baada ya kuwashirikisha vijana machachari walioibuka na ubunifu kutoka Mtwara.
Misso Missondo ni jina la kimuziki la kijana mmoja DJ wa mtaani aliyeamua kubuni kundi lake maarufu kama ‘wazee wa makoti’ ambao huko kijijini walikuwa wakijipatia umaarufu kwa kucheza kwenye sherehe mbalimbali.
Staili yao ni ya singeli ingawa wameweka ubunifu wa kurudia beats za nyimbo za kawaida zilizowahi kuchezwa na wasanii wengine na kisha wao huingiza maneno yao na kucheza kwa staili yao tofauti. Singali zao zinasifika kwa ustaarabu bila kutumia lugha za matusi.
VIENNA, Austria
Mkuu wa timu ya Mercedes, Toto Wolff, ambaye pia anamiliki theluthi moja ya mabingwa wa zamani wa mbio za magari atasalia katika jukumu lake hadi angalau mwaka wa kwanza wa mabadiliko ya sheria kuu ya F1.
Toto Wolff, ambaye ni raia wa Austria, ametia saini mkataba mpya wa kusalia kama Mkuu wa Timu na Mtendaji Mkuu wa Mercedes F1, na kumwezesha kumaliza hadi mwisho wa msimu wa 2026.
Wolff, ambaye anamiliki sehemu sawa ya theluthi moja ya timu ya F1 na INEOS na Mercedes-Benz, alisema kuwa watatu hao waliamua wafanye hivyo tena, huku wakipanga njia ya kurejea kilele cha mchezo huo.
Wolff ameshikilia jukumu kuu la timu pamoja na umiliki wa hisa katika Mercedes tangu ajiunge nayo kutoka Williams mwaka wa 2013, na kuwaongoza kwenye rekodi ya Mashindano nane ya Wajenzi tangu mwaka 2014 hadi 2021, kabla ya wapinzani wao Red Bull kumaliza ubabe wao.
Kulikuwa na uvumi juu ya mustakabali wa Wolff katika nafasi ya bosi wa timu ya kila siku huko Mercedes, lakini mzee huyo wa miaka 52 anahisi bado ndiye mtu bora zaidi kwa nafasi hiyo, maoni yaliyoshirikiwa na Sir Jim Ratcliffe, Mtendaji Mkuu wa INEOS, na Mwenyekiti wa Mercedes-Benz Ola Kallenius.
“Nadhani jambo muhimu zaidi kati yetu sisi watatu, ni kwamba tunaaminiana,” alisema Wolff.
LEDDS, Uingereza
Helen Housby MBE amejumuishwa katika kikosi cha wachezaji 14 cha Vitality Roses kitakachoshiriki Kombe la Mataifa ya Vitality kati ya Januari 20 na 21 na Januari 27 na 28.
Katika uwanja wa OVO Arena Wembley na First Direct Arena mjini Leeds wikendi mbili, Uingereza itamenyana na Australia, New Zealand na Uganda katika mchuano wa siku nne.
Mchezaji mwingine Nat Metcalf pia anarejea kikosini baada ya kuchukua mapumziko ya muda mrefu kufuatia kumalizika kwa Kombe la Dunia la Netiboli ambapo England walimaliza washindi wa pili kwa Australia.
Vitality Roses wanaingia kwenye shindano hilo wakiwa nyuma ya ushindi wa 2-1 wa Vitality Netball Series dhidi ya Afrika Kusini mnamo Desemba.
Kabla ya mchuano huo, Kocha Mkuu wa Vitality Roses, Jess Thirlby alisema kuwa Mashindano ya mwezi Januari daima yanatoa fursa nzuri kwao na Kombe hilo la Mataifa litakuwa mtihani mwingine mzuri kwa kikosi chao cha vijana, chenye vipaji dhidi ya mabingwa wa dunia Australia, nambari mbili duniani.
“Pamoja na muundo mkali wa wikendi mbili za mechi za mfululizo dhidi ya mitindo tofauti ya uchezaji na fainali ya kushindana, imewekwa kuwa jukwaa bora la kuendelea kuonyesha kile ambacho timu yetu inaweza kufanya,” alisema Jess.
DAR ES SALAAM
Na Arone Mpanduka
Fainali za Mataifa ya Afrika, maarufu kama (Africa Cup of Nations: AFCON) za mwaka 2023 zinaendelea nchini Ivory Coast ambapo zilianza Jumamosi ya Januari 13 mwaka huu.
Fainali hizo zinafanyika mwaka huu 2024 licha ya kuitwa za mwaka 2023, kwa sababu zilipaswa kufanyika mwaka jana.
Timu mbalimbali zimeanza kwa kuonyesha ushindani wa hali ya juu hasa zile ambazo hazikutazamiwa na wengi kama zingefanya vizuri mbele ya miamba inayotamba mara zote.
DOLA BILIONI MOJA
Hiki ni kiasi ambacho taifa la Ivory Coast limetumia katika kufanikisha fainali hizo, licha ya kupitia magumu katika miaka ya nyuma. Ikumbukwe kuwa taifa hilo lilikuwa likikabiliwa na vita ya wenyewe kwa wenyewe, hali ambayo ilisababisha uchumi wake kutetereka.
Hakuna mtu aliyetarajia kama Ivory Coast wangeandaa fainali kubwa kama hizo bila kuwa na ushirikiano wa taifa lingine lolote. Kiasi hicho kimesaidia katika kukamilisha mambo mbalimbali kama vile ujenzi, matengenezo na ukarabati wa viwanja, miundombinu ya barabara, hospitali, hoteli za hadhi kubwa nk.
AKWABA
Ukifuatilia kwa umakini fainali hizi, kuna kikatuni utakuwa unakiona uwanjani kikiwa kinapita huku na kule. Muonekano wake ni kama tembo mwenye mkonga mdogo kwenye uso wake.
Kikatuni hicho kinafahamika kwa jina la Akwaba ambalo linatokana na neno la lugha ya kabila la Baoulé, likiwa na maana ya ‘welcome’ kwa Kiingereza na kwa Kiswahili ni karibu.Hii ikiwa na maana ya kuwakaribisha watu wote wanaotamani kushudia fainali hizo katika nchi ya Ivory Coast.
WIMBO WA AKWABA
Akwaba pia ni wimbo rasmi wa mashindano ambao umeimbwa kwa ushirikiano wa msanii wa Nigeria Yemi Alade, rapa wa Misri Mohamed Ramadan, na bendi ya muziki kutoka Ivory Coast ya Magic System.
Wimbo huu una mchanganyiko wa mahadhi ya afrobeat, rap, na zouglou, unaojumuisha mchanganyiko wa kipekee wa muziki uliokita mizizi katika utamaduni wa mashindano.
POKOU
Ni mpira rasmi wa mashindano ambapo jina hilo limamuenzi gwiji wa soka wa Ivory Coast, Laurent Pokou (marehemu), anayesifika kwa mafanikio yake ya historia ya kufunga mabao matano katika mechi moja ya ushindi wa 6-1 dhidi ya Ethiopia wakati wa mashindano ya mwaka 1970.
Mpira huo ndiyo ule tunaouona kwenye mashindano hayo yanayoendelea huko Ivory Coast, ambao una rangi nyeupe iliyonakshiwa na mchanganyiko wa rangi za bendera ya taifa hilo.
Mpira huo umetengenezwa kwa kiwango cha juu na kampuni mahiri ya vifaa vya michezo duniani ya Puma. Hivyo hata mpira huo unajulikana kama Puma Pokou.
ALASSANE OUATTARA
Ni uwanja pekee mkubwa kuliko yote inayotumika katika fainali za AFCON nchini humo. Uwanja huu upo mjini Abidjan na unaingiza watazamaji elfu sitini.Jina la uwanja huu linatokana na heshima ya Rais Alassane Ouattara.
Ndiyo uwanja uliotumika kwenye mechi ya ufunguzi kati ya wenyeji Ivory Coast na Guinea Bissau na wenyeji kushinda 2-0.
LAURENT POKOU
Ni uwanja mwingine unaoingiza watazamaji elfu ishirini ambao umepewa jina la gwiji mshambuliaji wa zamani wa taifa hilo ambaye nimemuelezea huko juu.
Radio –Television Tumaini, also trading as Tumaini Media, consisting of Radio Tumaini, a weekly newspaper “Tumaini Letu” and a Television Station “Tumaini Television” is owned and run by the Archdiocese of Dar es Salaam, Tanzania since 1994.
+(255) 238-4131
info@tumainimedia.co.tz/p>
